Olav,

Olav Wagenaar, Neuropsychologisch specialist, researcher, schrijver, spreker en ontwikkelaar EHBOorsuizen-zelfhulp

Ik ben geregistreerd klinisch neuropsycholoog (BIG 99909690025) gespecialiseerd in de relatie hersenen & gedrag en wetenschappelijk onderzoeker met meer dan 25 jaar ervaring in de medische sector. Mijn specifieke expertise ligt op het snijvlak van Brein, Gehoor & Psyche. Ik heb gewerkt in eigen praktijk t.b.v. Verzekeringsgeneeskunde en voor Pieter Baan centrum en verder in de Audiologie, Ouderenzorg, ambulante en klinische Psychiatrie, dementiezorg (Gerontopsychiatrie) en Revalidatie (GRZ en MSR) bij Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) en neurodegeneratieve aandoeningen. Op dit moment werk ik full-time als KNP bij Rijndam Revalidatiecentrum, klinische afdeling neurologie.

Al mijn tinnitus gerelateerd werk doe ik sinds 2011 onbezoldigd in eigen tijd.

In begin jaren 2000 werkte ik op de poli KNO in ErasmusMC. Ik constateerde een gebrek aan effectieve tinnituszorg: het standaard protocol was destijds uitsluitende diagnostiek en verder: “wen er maar aan”. Patienten werden daarvoor naar mij doorverwezen, maar dachten: “een psycholoog? Ik ben toch niet gek?”. Patienten stelden mij steeds 3 vragen: Wat is tinnitus?, Hoe kom ik er vanaf? en: wat ík voor hén ging doen….Vervolgens legde ik hen mijn neuropsychologische visie erop uit (uiteindelijk gepubliceerd) en tijdens die uitleg zag ik vaak al een grote verbetering van ziekte-inzicht en zeiden de meeste patienten: “oh nu begrijp ik het pas en weet ik wat me te doen staat!”. Het viel mij op dat patienten door dat begrip meteen een heel stuk minder in de put zaten. In de klinische psychologie noemt men dat: men raakte ge-anti-demoraliseerd. Het betekent dat men het licht weer kon zien: Velen voelden zich direct niet meer machteloos, ook al moest het grote werk (aanpassingen doen, problemen oplossen enz) nog gedaan worden.

Hierdoor begreep ik: echt snappen wat je hebt, waarom je het hebt en waarom jíj het hebt, is de sleutel tot normale gezonde aanpassing waarmee verdere psychologische ontregeling (ziek worden, hulp nodig hebben)voorkomen kan worden. Met andere woorden: je kan het zelf.

Ik geloof niet in de passieve boodschap “leren leven met tinnitus”. Tinnitus vraagt om actieve beïnvloeding, inzicht, structuur en betekenisgeving. Daarom staat machteloosheidsbestrijding centraal in mijn aanpak.

De methodiek combineert psycho-educatie, cognitieve herwaardering, gedragsexperimenten en zelfobservatie. Het doel: mensen hun competenties weer te laten ervaren, zélfredzaamheid herstellen (in plaats van afhankelijk maken van hulpverleners). Zelfhulp is dus niet ‘lekker makkelijk’, maar de essentie van de hulpverlening.

Ik werk vanuit de overtuiging dat hulp aan mensen met tinnitus begint bij heldere uitleg, concrete strategieën en toegang tot zelfsturing. Mijn missie is om die kennis beschikbaar te maken — onafhankelijk, toegankelijk en wetenschappelijk verantwoord.

Met de juiste educatie, vroeg na het ontstaan van tinnitus en advies dat gericht is op Wát & Hoé is een hoop ellende en gezondheidszorg te voorkomen.

Zo bedacht ik het 1e EHBOorsuizen product: Cursus Controle over Tinnitus (COT). Dit was een groepscursus van 2 x 90 minuten. De reacties waren verbijsterend positief en de wachtlijsten van de afdeling (toen in ErasmusMC) daalden snel. Ik vermoedde dat vele tinnituspatienten in de GGZ onterecht voor hallucinaties werden behandeld of nog altijd in een neerwaartse spiraal verstrikt zaten door uitblijven van de juiste educatie. Ik beschreef daarom de cursus COT en mijn individuele behandelstrategieën in een zelfhulp boek EHBOorsuizen en vertrok naar de sGGZ.

Ook daar startte ik de cursus COT waarna vele depressieve en angstige patienten weer hoop en perspectief zagen door het inzicht in het neuropsychologisch mechanisme achter tinnitus en hyperacusis. Zij bleven echter wel behoefte behouden aan een aanvullende begeleiding, omdat hun psychische gezondheid te veel beschadigd was geraakt. Tinnitus was hun trauma.

Het probleem was dus, dat de gezondheidszorg zelden of nooit vroegtijdig in actie kwam, maar pas nadat je (ervan) ziek was geworden: behandelen “op indicatie” noemen we dat. Als ik hinder van tinnitus en de psychologische ontregeling daarna wilde voorkomen, dan moest het uit het ziekenhuis: naar de eerste lijn (huisarts, individuele praktijken in de wijk), of liever nog dáárvoor: in de boekhandel of op internet.

Met de intrede van e-HEALTH maar aanhoudende schaarste van experts op het psychologisch vlak t.a.v. tinnitus, zag ik een goede mogelijkheid in online doe-het-zelf-therapie, desgewenst met begeleiding(blended)vanuit de huisarts- of psycholoogpraktijk. Zo ontstond eHBOorsuizen, een online begeleidingsprogramma gebaseerd op het boek en via een online ehealth platform bij de huisartsen en andere praktijken gebracht.

Dat was het begin van de verschillende programma’s van Eerste Hulp bij Oorsuizen: een praktische, wetenschappelijk onderbouwde methode gericht op beïnvloeding, beheersing en controle van tinnitus: ter voorkoming van erger, tegen lage kosten en voor iedereen.

TinniVRee is daarin de volgende stap. Next level. Een spel in een wereld waarin winnen van tinnitus gewoon en met ‘fun’ getraind kan worden.